الحمد لله العليم القدير، (لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ) [الشورى: II]، خلق كل شيءٍ فقدَّرَه تقديرًا، أحاطَ بكل شيءٍ علمًا، وأحصَى كل شيءٍ عددًا، (لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ) [الأنعام: I03].
وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له، وأشهد أن محمدًا عبدُ الله ورسوله، وصفيُّه وخليلُه، وخيرتُه من خلقه، بلَّغ الرسالة، وأدَّى الأمانة، ونصحَ الأمة، وتركَنا على المحجَّة البيضاء ليلُها كنهارها لا يزيغُ عنها إلا هالِك، فصلواتُ الله وسلامُه عليه، وعلى آل بيتِه الطيبين الطاهرين، وعلى أزواجه أمهات المُؤمنين، وعلى أصحابه والتابعين، ومن تبِعَهم بإحسانٍ إلى يوم الدين، وسلَّم تسليمًا كثيرًا. أما بعد:
ЩIэныгъэшхуэрэ, къаруушхуэрэ зыбгъэдэлъ, зи хуэдэ щымыIэу псори Зэхэзыхыу, псори Зылъагъу Алыхьым фIыщIэ худощI. Сыт иIысри къигъэщIри, зы мардэ гуэрым иригъэувэжащ, сыт иIысми я бжыгъэр къилъытащ. Ар зыми илъагъуркъым, Езым псори елъагъу; Аращ [цIыхухэм] яхуэщабэри, [къащхьэпэнур] зыщIэри.
Муслъымэн жэмыхьэт! ЦIыхум я гъащIэр дэгъэзеигъуэ егъэзыхыгъуэу зэхэлъщ; зэм гугъэм я гур къыдрешей, зэм шынагъэм я гур иреуд. Я гугъэри я шынагъэри е дин Iуэхущ е дуней Iуэхущ.
Мы дунейм къыщыхъухэм я гугъу тщIынщ жытIэмэ, къэхъукъащIэхэр куэдщ. Уэшхыр къэтщтэнщи, зэм уигъэгуфIэу зэм уигъэгужьейуэ къошх; жьым и къепщэнри апхуэдэщ. Ауэ, уримыгужьеймэ уримыгуфIэфыну къэхъухэм ящыщщ: мы щIы дызытетым и хъеиныгъэр.
Алыхьым и унафэншэу мы щIым зыри къыщыхъукъым, ауэ а къэхъуныгъэхэр зыр зым пыщIэжауэ ищIащи, щIым и хъеиныгъэр зыпыщIар КъурIэн лъапIэм наIуэу къыхощ.
IэтI-ТIарикъ сурэм къыщокIуэ щIым къэчапIэшхуэ зэрытелъыр. Куэд щIакъым щIэныгъэлIхэм къызэрагъэунэхурэ а къэчапIэр хы лъабжьэм зэрыхуэзэр, икIи нэхъыбэ дыдэу щIыр зэрыхъейм ар щхьэусыгъуэ зэрыхуэхъур.
Суннэм дыхэплъэжмэ, Бегъымбар лъапIэм صلى الله عليه وسلم жиIауэ абы къыхощыж: «Къемэт махуэр къэсынукъым щIэныгъэр ямыубыдыжауэ, щIы хъеинри куэд мыхъуауэ, зэманри зэпэгъунэгъу мыхъуауэ…». (Бухъарий).
ГъэщIэгъуэнращи, Бегъымбар лъапIэм صلى الله عليه وسلم и гъащIэм къриубыдэу щIыр зэикI хъеякъым, атIэ ар зэрыхъейр КъурIэным къыхэщат, хьэдисхэм къыщыкIуати цIыхухэм я фIэщ хъууэ къекIуэкIащ.
Япэ дыдэу муслъымэнхэм щIым и хъеиныр щызэхащIар Гьумэр رضي الله عنه и зэманращ. Мэдинэ къалэм щIыр хъея нэужь Гьумэр цIыхухэм къахыхьэри къажриIат: «Фэ зыгуэр къэвмыгъэхъуауэ мы щIыр хъеякъым. Уэллахи иджыри зэ хъеижмэ мыбы сэ сыдэмысыжын». (Ибн Iэби Шейбэ).
Ауэ дэ ди нобэм щIы хъеиныр куэд хъуащи, гурыщхъуэ лъэпкъ къытедмыхьэжу хьэкъыу ди фIэщ хъун хуейщ Къемэт махуэр къызэрыблэгъар, цIыхухэми куэдыIуэ къызэрагъэхъуар.
ЩIэныгъэлIхэм я псалъэхэм къыхагъэщ щIым и хъеиныгъэмкIэ Алыхьым цIыхухэр гупсысэну зэрырихулIэр. Зэрынэрылъагъущи, цIыхум я нэхъыбэм яIэр яфIэмыкIуэдауэ абы и фIыщIэ ящI хабзэкъым.
Мы щIым хуиту дытету, дыщызекIуэу, дызыщIэсыну унэхэри тетщIыхьу, ди шхын псори къыхэтхыу, кIэщIу жыпIэмэ, дыщыпсэууэ зэрыщытым я фIыщIэ тщIыну къыттехуэкъэ?
ЩIым и хъеиныр щIым и зэхэлъыкIэм куэдкIэ епхыжами, Алыхьым и унафэм щIэкIыу, щхьэусыгъуэ гуэри Iуэхум хэмылъу ар хеинукъым. ИкIи шэч лъэпкъ къытедмыхьэжу тхужыIэнущ, дэ ди зэхэтыкIэр, ди псэукIэр куэдкIэ абы щхьэусыгъуэ зэрыхуэхъур.
Псом хуэмыдэжу Къемэт махуэм и къэблэгъэным ар и нэщэнэу щыщыткIэ, щIэныгъэншагъэри, фитнэ куэдри абы къыгуэту хьэдисым къыщыхэщкIэ, узыгъэгузэвэнур нэхъыбэщ мыбы теухуауэ, гугъэ къозытынум нэхърэ.
Гузэвэгъуэ къыщыхъуам и деж нэмэзым теувэу щытащ عليه الصلاة والسلام-ыр. Абы ипкъ иткIэ, Бэщрэ къалэм щIыр щыхъеям щыгъуэ Ибн Гьэббас رضي الله عنهما нэмэз ищIауэ къыхощыж. (Iэл-Бейхэкъий).
Мы хьэдисми девгъэдаIуэ! ЖеIэ صلى الله عليه وسلم-эм: «Мы си Iуммэтыр гущIэгъу зыхуащIа Iуммэтщ. Ахърэтым абы гьэзаб къыщытралъхьэнукъым (Iуммэт псор къызэщIиубыдэу, жыхуиIэщ). Абы и гьэзабыр дунеягъэкIэ къэхъу фитнэхэр, щIым и хъеныгъэхэр, цIыху укI къэхъухэрщ». (Ахьмэд, Абу Дауд. И иснадыр хьэсэнщ).
Арамэ, щIы хъеиныр гьэзабым щыщщ. Гьэзабым щыщмэ ди Тхьэшхуэм и пащхьэ тобэ къыщытхьыжыну, къытхуищIэм я фIыщIэр тщIыуэ дыбгъэдэтыну аращ Iэмалри, ахэр дывгъэлэжь. Гузэвэгъуэншэ Алыхьым дищI!
الحمد لله العليم القدير، (لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ) [الشورى: II]، خلق كل شيءٍ فقدَّرَه تقديرًا، أحاطَ بكل شيءٍ علمًا، وأحصَى كل شيءٍ عددًا، (لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ) [الأنعام: I03].
وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له، وأشهد أن محمدًا عبدُ الله ورسوله، وصفيُّه وخليلُه، وخيرتُه من خلقه، بلَّغ الرسالة، وأدَّى الأمانة، ونصحَ الأمة، وتركَنا على المحجَّة البيضاء ليلُها كنهارها لا يزيغُ عنها إلا هالِك، فصلواتُ الله وسلامُه عليه، وعلى آل بيتِه الطيبين الطاهرين، وعلى أزواجه أمهات المُؤمنين، وعلى أصحابه والتابعين، ومن تبِعَهم بإحسانٍ إلى يوم الدين، وسلَّم تسليمًا كثيرًا. أما بعد:
ЩIэныгъэшхуэрэ, къаруушхуэрэ зыбгъэдэлъ, зи хуэдэ щымыIэу псори Зэхэзыхыу, псори Зылъагъу Алыхьым фIыщIэ худощI. Сыт иIысри къигъэщIри, зы мардэ гуэрым иригъэувэжащ, сыт иIысми я бжыгъэр къилъытащ. Ар зыми илъагъуркъым, Езым псори елъагъу; Аращ [цIыхухэм] яхуэщабэри, [къащхьэпэнур] зыщIэри.
Муслъымэн жэмыхьэт! ЦIыхум я гъащIэр дэгъэзеигъуэ егъэзыхыгъуэу зэхэлъщ; зэм гугъэм я гур къыдрешей, зэм шынагъэм я гур иреуд. Я гугъэри я шынагъэри е дин Iуэхущ е дуней Iуэхущ.
Мы дунейм къыщыхъухэм я гугъу тщIынщ жытIэмэ, къэхъукъащIэхэр куэдщ. Уэшхыр къэтщтэнщи, зэм уигъэгуфIэу зэм уигъэгужьейуэ къошх; жьым и къепщэнри апхуэдэщ. Ауэ, уримыгужьеймэ уримыгуфIэфыну къэхъухэм ящыщщ: мы щIы дызытетым и хъеиныгъэр.
Алыхьым и унафэншэу мы щIым зыри къыщыхъукъым, ауэ а къэхъуныгъэхэр зыр зым пыщIэжауэ ищIащи, щIым и хъеиныгъэр зыпыщIар КъурIэн лъапIэм наIуэу къыхощ.
IэтI-ТIарикъ сурэм къыщокIуэ щIым къэчапIэшхуэ зэрытелъыр. Куэд щIакъым щIэныгъэлIхэм къызэрагъэунэхурэ а къэчапIэр хы лъабжьэм зэрыхуэзэр, икIи нэхъыбэ дыдэу щIыр зэрыхъейм ар щхьэусыгъуэ зэрыхуэхъур.
Суннэм дыхэплъэжмэ, Бегъымбар лъапIэм صلى الله عليه وسلم жиIауэ абы къыхощыж: «Къемэт махуэр къэсынукъым щIэныгъэр ямыубыдыжауэ, щIы хъеинри куэд мыхъуауэ, зэманри зэпэгъунэгъу мыхъуауэ…». (Бухъарий).
ГъэщIэгъуэнращи, Бегъымбар лъапIэм صلى الله عليه وسلم и гъащIэм къриубыдэу щIыр зэикI хъеякъым, атIэ ар зэрыхъейр КъурIэным къыхэщат, хьэдисхэм къыщыкIуати цIыхухэм я фIэщ хъууэ къекIуэкIащ.
Япэ дыдэу муслъымэнхэм щIым и хъеиныр щызэхащIар Гьумэр رضي الله عنه и зэманращ. Мэдинэ къалэм щIыр хъея нэужь Гьумэр цIыхухэм къахыхьэри къажриIат: «Фэ зыгуэр къэвмыгъэхъуауэ мы щIыр хъеякъым. Уэллахи иджыри зэ хъеижмэ мыбы сэ сыдэмысыжын». (Ибн Iэби Шейбэ).
Ауэ дэ ди нобэм щIы хъеиныр куэд хъуащи, гурыщхъуэ лъэпкъ къытедмыхьэжу хьэкъыу ди фIэщ хъун хуейщ Къемэт махуэр къызэрыблэгъар, цIыхухэми куэдыIуэ къызэрагъэхъуар.
ЩIэныгъэлIхэм я псалъэхэм къыхагъэщ щIым и хъеиныгъэмкIэ Алыхьым цIыхухэр гупсысэну зэрырихулIэр. Зэрынэрылъагъущи, цIыхум я нэхъыбэм яIэр яфIэмыкIуэдауэ абы и фIыщIэ ящI хабзэкъым.
Мы щIым хуиту дытету, дыщызекIуэу, дызыщIэсыну унэхэри тетщIыхьу, ди шхын псори къыхэтхыу, кIэщIу жыпIэмэ, дыщыпсэууэ зэрыщытым я фIыщIэ тщIыну къыттехуэкъэ?
ЩIым и хъеиныр щIым и зэхэлъыкIэм куэдкIэ епхыжами, Алыхьым и унафэм щIэкIыу, щхьэусыгъуэ гуэри Iуэхум хэмылъу ар хеинукъым. ИкIи шэч лъэпкъ къытедмыхьэжу тхужыIэнущ, дэ ди зэхэтыкIэр, ди псэукIэр куэдкIэ абы щхьэусыгъуэ зэрыхуэхъур.
Псом хуэмыдэжу Къемэт махуэм и къэблэгъэным ар и нэщэнэу щыщыткIэ, щIэныгъэншагъэри, фитнэ куэдри абы къыгуэту хьэдисым къыщыхэщкIэ, узыгъэгузэвэнур нэхъыбэщ мыбы теухуауэ, гугъэ къозытынум нэхърэ.
Гузэвэгъуэ къыщыхъуам и деж нэмэзым теувэу щытащ عليه الصلاة والسلام-ыр. Абы ипкъ иткIэ, Бэщрэ къалэм щIыр щыхъеям щыгъуэ Ибн Гьэббас رضي الله عنهما нэмэз ищIауэ къыхощыж. (Iэл-Бейхэкъий).
Мы хьэдисми девгъэдаIуэ! ЖеIэ صلى الله عليه وسلم-эм: «Мы си Iуммэтыр гущIэгъу зыхуащIа Iуммэтщ. Ахърэтым абы гьэзаб къыщытралъхьэнукъым (Iуммэт псор къызэщIиубыдэу, жыхуиIэщ). Абы и гьэзабыр дунеягъэкIэ къэхъу фитнэхэр, щIым и хъеныгъэхэр, цIыху укI къэхъухэрщ». (Ахьмэд, Абу Дауд. И иснадыр хьэсэнщ).
Арамэ, щIы хъеиныр гьэзабым щыщщ. Гьэзабым щыщмэ ди Тхьэшхуэм и пащхьэ тобэ къыщытхьыжыну, къытхуищIэм я фIыщIэр тщIыуэ дыбгъэдэтыну аращ Iэмалри, ахэр дывгъэлэжь. Гузэвэгъуэншэ Алыхьым дищI!